1- Başlamadan önce

Bir inceleme davetini kabul etmeden veya reddetmeden önce aşağıdaki soruları göz önünde bulundurun:

• Makale uzmanlık alanınıza uyuyor mu? Yalnızca kaliteli bir inceleme sağlayabileceğinizi düşünüyorsanız kabul edin.
• Potansiyel bir çıkar çatışmanız var mı? Cevap verirken bunu editöre bildirin.
• Zamanınız var mı? İnceleme yapmak öngörülenden fazla iş yükü gerektirebilir; hakemlik davetini kabul etmeden önce, son teslim tarihine uyabileceğinizden emin olun.
• Hakemlik davetine mümkün olan en kısa sürede yanıt verin (reddetmek için bile olsa) - kararınızda gecikme olması inceleme sürecini yavaşlatır ve yazarı daha fazla bekletmek anlamına gelir. Daveti reddederseniz, alternatif incelemeciler için önerilerde bulunmanız faydalı olacaktır.

2- İncelemenizi yönetmek

Gizli materyal

Kabul ederseniz, aldığınız materyalleri gizli belgeler olarak ele almalısınız. Bu, editörden önceden izin almadan bunları kimseyle paylaşamayacağınız anlamına gelir. Hakem değerlendirmesi gizli olduğundan, editörlerden izin almadan değerlendirmeyle ilgili bilgileri kimseyle paylaşmamalısınız.

Nasıl giriş yapılır ve incelemenize nasıl erişilir

Yorumlarınız çevrimiçi gönderim sistemi aracılığıyla yönetilecektir.

Makaleye erişmek ve incelemenizi göndermek için, sizi gönderim/inceleme sistemine yönlendirecek olan davet e-postasındaki bağlantıya tıklayın.

Dergiye özgü talimatlar

Değerlendirmenizi yazmaya başladığınızda, dergiye özgü yönergeleri mutlaka öğrenin (bunlar, Yazar Yönergeleri sayfasında bulunan yazarlar için dergi kılavuzunda belirtilecektir).

Önce makaleyi okuyun. Önce hangi bölümü okuyacağınızı seçerek önemli konuları yerinde kontrol etmeyi düşünebilirsiniz. Aşağıda makalenin belirli bölümlerini ele alma konusunda bazı ipuçları sunulmaktadır.

Metodoloji

İncelediğiniz makale bir deneyi bildiriyorsa, önce yöntemler bölümünü kontrol edin. Aşağıdaki durumlar büyük kusurlar olarak kabul edilir ve işaretlenmelidir:

• Sağlıksız metodoloji
• İtibarsızlaştırılmış yöntem
• Bildirilen araştırma alanında etkili olduğu bilinen eksik süreçler
• Makalede bildirilen istatistiksel veya nitel kanıtlara aykırı bir sonuca varılması

Analitik makaleler için zamana bağlı çalışmalarda zorunlu olan örnekleme raporunu inceleyin. Nitel araştırma için sistematik bir veri analizinin sunulduğundan ve yazarın anlatımına ek olarak görüşmelerden ilgili alıntılarla yeterli tanımlayıcı unsurların listelendiğinden emin olun.

Araştırma verileri ve görselleştirmeler

Metodolojinin yeterince sağlam olduğundan emin olduğunuzda, şekil ve tablo biçimindekiler de dahil tüm verileri inceleyin. Yazarlar, okuyucuların yayımlandıktan sonra araştırmalarıyla daha yakından etkileşime girmelerini ve ilgilenmelerini sağlamak için gönderilerine veri görselleştirmeleri de dahil olmak üzere araştırma verileri ekleyebilirler. Bu nedenle gönderi dosyalarında veri bağlantılarının bulunabileceğini lütfen unutmayın. Bu öğeler, hakem değerlendirme süreci sırasında da dikkatinizi çekmelidir. Makaleler ayrıca veritabanı tanımlayıcıları veya erişim numaraları (örneğin genler) içerebilir.

Araştırma verilerinde önemli kusurlar olarak değerlendirilen kritik sorunlar; yetersiz veri noktaları, istatistiksel olarak anlamlı olmayan değişimler ve net olmayan veri tabloları ile ilişkili olabilir.

Etik hususlar

Hasta veya hayvan verilerini içeren deneyler uygun şekilde belgelenmelidir. Dergi, ilgili kuruluşlardan etik onay gerektirmektedir.

Genel bakış

Herhangi bir büyük kusur görmezseniz, makaleye bir süre ara verip ve düşünmek için kendinize zaman ayırabilirsiniz. Makaleyi kendi bakış açınızdan değerlendirin. Değerlendirmeyi tamamlamak için yine ilgili yönergeleri göz önüne aldığınızdan emin olun.

3. İncelemenizi yapılandırma

İncelemeniz editörün makaleyi yayınlayıp yayınlamamaya karar vermesine yardımcı olacaktır. Ayrıca yazara yardımcı olacak ve yazılarını geliştirmelerine olanak tanıyacaktır. Makaleye ilişkin genel görüşünüzü ve genel gözlemlerinizi belirtmeniz önemlidir. Yorumlarınız nazik ve yapıcı olmalı ve adınız dahil herhangi bir ad hominem yorumu (bir argümana cevap verirken argümanı eleştirmekten ziyade, argümanı ortaya atan kişinin konuyla ilgisiz bir özelliğini gündeme getirerek fikirlerini çürütmeye çalışmak) veya kişisel bilgi içermemelidir (Çünkü dergimiz çift taraflı kör hakemlik süreci kullanmaktadır).

Herhangi bir eksikliğe ilişkin içgörü sağlamak önemlidir. Hem editörlerin hem de yazarların yorumlarınızın ardındaki mantığı tam olarak anlayabilmeleri için yargınızı açıklamalı ve desteklemelisiniz. Yorumlarınızın kendi fikriniz mi yoksa veriler ve kanıtlar tarafından mı yansıtıldığını belirtmelisiniz.

Kontrol listesi

YAPINIZ

• Makaleyi kısa bir paragrafta özetleyin. Bu, editöre araştırmayı okuduğunuzu ve anladığınızı gösterir.
• Makalenin yeni ve ilgi çekici olup olmadığı, yeterli etki yaratıp yaratmadığı ve bilgi tabanına katkıda bulunup bulunmadığı gibi temel izlenimlerinizi belirtin.
• Yorum yaparken, kısa ve açıkça tanımlanmış paragraflar kullanın ve editörün ve yazarın hangi bölümden bahsettiğinizi kolayca görmesini sağlayın.
• Makalenin dergiye özgü talimatlara (örneğin Yazar Rehberi) uygun olup olmadığını değerlendirin.
• Örneğin başlık, özet hakkında belirli yorumlar ve önerilerde bulunun: Başlık, içeriği doğru bir şekilde yansıtıyor mu? Özet eksiksiz ve bağımsız mı?
• Şekilsel özetleri ve/veya vurgulamaları kontrol edin.
• Yorumlarınızı kesinlikle gerçekçi tutun ve yazarların amaçları hakkında spekülasyon yapmayın.
• Metodolojiyi, istatistiksel hataları, bulguları, sonuç/tartışmayı ve referansları dikkatlice inceleyin.
• Makalede verilerin sunumuna ilişkin geri bildirimleri, herhangi bir metodolojinin sürdürülebilirliğini ve yeniden üretilebilirliğini, herhangi bir verinin analizini ve sonuçların verilerle desteklenip desteklenmediğini göz önünde bulundurun.
• İntihal, dolandırıcılık veya başka etik kaygılarınız varsa, mümkün olduğunca fazla ayrıntı sağlayarak şüphelerinizi editöre bildirin. Daha fazla bilgi için COPE yönergelerine bakın.
• İncelemenizde önyargı olasılığının farkında olun. Bilinçsiz önyargı hepimizi akademik yayın sürecini olumsuz etkileyen şüpheli kararlar almaya yönlendirebilir.

YAPMAYINIZ

• Makalenin yazımı, dil bilgisi veya düzeni hakkında yorum yapma ihtiyacı hissetmeyin. Araştırma iyiyse ancak kötü dil nedeniyle hayal kırıklığına uğradıysanız; editöre makale dilinin düzenlenmesini önerin.
• Ad hominem yorumlar (bir argümana cevap verirken argümanı eleştirmekten ziyade, argümanı ortaya atan kişinin konuyla ilgisiz bir özelliğini gündeme getirerek fikirlerini çürütmeye çalışmak) yapmayın.
• Bir konu hakkındaki kendi görüşlerinizle çelişebilecek alternatif bakış açılarını veya teorileri göz ardı etmeyin: gözden geçirirken objektif bir bakış açısı koruyun.
• İncelemeyi veya inceleme hakkındaki bilgileri, ilgili editörlerin ve yazarların onayı olmadan herhangi biriyle paylaşmayın. COPE yönergelerine göre, incelemeleri istenen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele almalıdırlar. Bu, hem yayın süreci boyunca hem de sonrasında geçerlidir.
• Gerçek bilimsel nedenler dışında, atıf sayısını artırma veya eserlerinizin görünürlüğünü artırma gibi amaçlarla yazar(lar)a size (veya çalışma arkadaşlarınıza) ait eserlere atıf yapmasını önermeyin.

Tavsiyeniz

Bir öneride bulunurken, editörün makaleyi sınıflandırmak için muhtemelen kullanacağı kategorileri göz önünde bulundurmak faydalı olacaktır:

• Reddet (Raporunuzda gerekçenizi açıklayın)
• Mevcut haliyle kabul et
• Düzeltme öner – büyük veya küçük (gerekli olan düzeltmeleri/geliştirmeleri/iyileştirmeleri açıklayın ve editöre düzeltilmiş makaleyi yeniden değerlendirmek isteyip istemediğinizi belirtin). Bir düzeltme öneriyorsanız, yazara bunun neden gerekli olduğuna dair net ve sağlam bir açıklama sunmalısınız.

Hem editöre hem de yazara ayrı yorumlar gönderme fırsatı olduğunu unutmayın. Raporunuzu göndermeye hazır olduğunuzda, e-postadaki talimatları izleyin veya herhangi bir zorlukla karşılaşırsanız bizimle iletişime geçin. info@actanatsci.com

4. İncelemenizden sonra

İncelemenizi gönderdikten sonra bir sertifika talep etmek isteyebilirsiniz. Talep etmeniz halinde tarafınıza ilgili makaleye hakemlik yaptığınıza dair bir hakemlik sertifikası gönderilecektir. Ayrıca, her durumda e-posta adresinize hakemlik yaptığınıza dair bir teşekkür e-postası gönderilmektedir.

İncelemenizi tamamladıktan sonra bile makaleyi ve bağlantılı dosyaları veya verileri gizli belgeler gibi ele almanız gerektiğini unutmayın. Bu, editörden önceden izin almadan bunları veya incelemeyle ilgili bilgileri kimseyle paylaşmamanız gerektiği anlamına gelir.

Son olarak, dergi, editörler ve yazar(lar) adına makaleye değerli katkılarınızı sunmak için ayırdığınız zaman için size içtenlikle teşekkür ederiz.